تارنگار فریاد: شعر و ادبیات، اجتماعی و فرهنگی

اگر یک ویولن در دست کودک قرار دهید، آن کودک هرگز اسلحه در دست نخواهد گرفت.

خوزه آنتونیو آبرئو

If you put a violin in a child's hands, that child will never hold a gun.

José Antonio Abreu

تا دهه هفتاد قرن بیستم، بخش بزرگی از مردم کشور ونزوئلا زاغه‌نشین بودند. در چنین جامعه‌ای، خوزه آنتونیو آبرئو، رهبر ارکستر و استاد رشته‌های اقتصاد ملل و علوم قضایی دانشگاه کاراکاس، ظرف ۳۵ سال گذشته حدود دو میلیون کودک فقیر یا خیابانی را از طریق آموزش فردی و گروهی موسیقی، صاحب آینده کرده است. استاد هنرمند ونزوئلایی، در سال ۱۹۷۵ تصمیم گرفت از طریق جذب کودکان خیابانی به موسیقی، آن‌ها را از فساد و تباهی نجات دهد. او برنامه آموزش موسیقی رایگان و داوطلبانه‌ای به نام «ال‌سیستما» را بنیان‌گذاری کرد. اسم کامل این برنامه «سیستم ملی ارکسترهای کودکان و جوانان ونزوئلا» است که هدایت و سرپرستی آن را شخص خوزه آنتونیو آبرئو به عهده دارد.

این گروه موسیقی با تعلیم موسیقی کلاسیک رایگان در مناطق فقیرنشین ونزوئلا تلاش کرده است با محرومیت مبارزه کند. کودکان از سن سه سالگی در کلاس‌های آزاد که عصر‌ها تشکیل می‌شود، آموزش می‌بینند. امروز ۲۵۰ هزار کودک ونزوئلایی از امکاناتی که ال‌سیستما به همت دکتر آبرئو در اختیارشان گذاشته، استفاده می‌کنند. در سراسر ونزوئلا، صدها مدرسه موسیقی ۱۲۰ ارکستر جوانان و ۶۰ ارکستر کودکان و صدها گروه کر تشکیل شده است. آبرئو گفته بود: بچه‌‎هایی هستند که در معرض خشونت و مواد مخدرند. اینکه بچه‌ای در گروه موسیقی بنشیند و بنوازد در حالیکه می‌توانسته در گوشه‌ای ماریجوانا بکشد، یعنی یک دستاورد بزرگ.

اما اهمیت بیشتر کار آنتونیو آبرئو در آن است که موفق شده با جلب همکاری موسسات خیره و مددکاران اجتماعی بی‌شمار، حتی هزینه‌های زندگی کودکان فقیر و خیابانی را نیز، در دوران آموزش موسیقی تامین کند. لباس، مسکن و غذای این کودکان در دوران آموزش مجانی است. بخشی از هزینه‌ها نیز، از طریق درآمد کنسرت‌هایی تامین می‌شود که خود کودکان و نوجوانان برگزار می‌شوند.

سیستم آموزشی مدارس موسیقی El Sistema بدین‌گونه است که شاگردان آنچه را در این مدارس می‌آموزند به شاگردان بعدی یاد می‌دهند. به این ترتیب، آن‌ها ضمن آموختن، آموزش موسیقی را نیز یاد می‌گیرند. در نتیجه پس از چند سال، ضمن تسلط بر ساز و آواز، می‌توانند معلم موسیقی نیز باشند و آینده‌ای مطمئن داشته باشند. تا قبل از راه اندازی مدارس موسیقی، وجود کودکان خیابانی مثل بسیاری دیگر از کشورهای آمریکای لاتین آن زمان، یکی از مهمترین مشکلات شهرهای بزرگ ونزوئلا بود. امروز، به برکت وجود مدارس موسیقی اکثریت بچه‌های حاشیه شهرها، دیگر با خطر رانده شدن از جامعه درست به گریبان نیستند.